Defensie moet seksisme binnen de krijgsmacht aanpakken door het onderwerp standaard aan te snijden tijdens functioneringsgesprekken met het personeel.
Daarvoor pleit GroenLinks vandaag tijdens een Kamerdebat. “Een leidinggevende moet standaard vragen naar de sfeer in het team en de vraag stellen of hij of zij – mannen én vrouwen dus – met seksisme te maken heeft.”
Waarom is dit een slecht idee?
Natuurlijk moet seksisme aangepakt en besproken worden. Maar een standaardvraag op het functioneringsgespreksformulier is slecht voor de aanpak van seksisme en voor het functioneringsgesprek.
Het is slecht voor het thema seksisme.
Even afvinken.
Ik zie wel vaker een neiging om actuele en belangrijke thema’s toe te willen voegen aan het functioneringsgesprek. 
Werkdruk, verzuim, en integriteit krijgen zo een plek op het formulier, en dan nog vaak aan het eind ook. In het gesprek moeten deze zaken ook nog even afgevinkt en we hebben weer voldaan aan de wens van iemand die wil dat dat we het hier over hebben. Door het op te nemen kan iedereen zeggen dat ze het serieus nemen (cover my ass).
Hiërarchische setting
Een functioneringsgesprek is ongewenst en onbedoeld vaak toch één van de meest hiërarchische gesprekken van het hele jaar. Er ligt een formulier op tafel, dat gaat een dossier in en het is niet altijd duidelijk wat de status van dat formulier is. Juist bij delicate onderwerpen helpt het niet om het gedwongen in deze setting te bespreken. Voor slachtoffers is het vaak al lastig om zich hierover te uiten, de hiërarchische setting en het formulier helpen daarbij niet echt.
Oude algemene koeien.
Het bespreken van seksisme tijdens het functioneringsgesprek heeft het risico in zich om of oude gevallen te bespreken of te blijven hangen in algemeenheden. Beide geven weinig gevoel aan urgentie om er wat mee te doen. Begrip tonen helpt misschien, maar levert weinig structurele verandering. “Heel vervelend voor je, daar moeten we als organisatie echt meer alert op zijn. Goed dat je het zegt”.
Maar mag dit niet in een functioneringsgesprek besproken worden?
Natuurlijk wel, zeker zelfs. Maar extra checklists, bespreekthema’s helpen leidinggevenden en medewerkers niet te begrijpen waar deze gesprekken voor bedoeld zijn: én om te kijken of de medewerker ‘functioneert’, zijn doelen realiseert, én om te kijken waar mensen goed in zijn en dat te gebruiken in het kader van ontwikkeling en loopbaan, én om te kijken naar of mensen tevreden zijn over hun werk. Maar daar past het toch prima in? Natuurlijk, maar niet omdat de checklist dit vraagt.
Maar we moeten toch blij zijn met iedere gelegenheid die er is om het te bespreken?
En dat vraag ik me af. Ik denk dat de nadelen zo groter zijn dan de voordelen.
Hoe dan wel?
Het gaat om cultuurverandering en bewustwording, dat is een lange weg, waar serieus aan gewerkt moet worden. Even agenderen op het functioneringsgesprek werkt wat mij betreft averechts.
En wat betreft het functioneringsgesprek vind ik het prima als medewerkers ter voorbereiding een lijstje met mogelijke gesprekspunten krijgen die ze kunnen agenderen. Niet omdat het moet, maar omdat het kan.